همواره اولویت اصلی بخش قابل توجهی از گیمرهای جهان برای انتخاب پلتفرم گیمینگشان در هر نسل از بازی های رایانه ای ، کنسول های بازی خانگی شرکت های سونی، مایکروسافت و نینتدو بوده است. در نسل دهم کنسول های بازی های ویدیوئی و بر طبق آخرین آمار رسمی منتشر شده، دست کم 38 میلیون کنسول پلی استیشن 5 ، 21 میلیون کنسول ایکس باکس سری و  حدود 125 میلیون دستگاه کنسول نینتندو سوییچ توسط بازیباز های سراسر جهان خریداری شده است. اما چه چیزی عامل اصلی استقبال گیمر ها از  کنسول های بازیست؟ اگر چه قیمت مناسب و مقرون و به صرفه می‌تواند یکی از مهمترین دلایل باشد، و اگر چه سهولت کاربری این پلتفرم ها موجب جذب گیمرهایی با رده سنی گوناگون  به آن ها میشود، اما به عقیده ما مهم ترین و اصلی ترین دلیل استقبال بالای گیمرها از کنسول های بازی خانگی، قطعاً عناوین فرست پارتی یا همان بازی های انحصاری‌ست. بازی هایی که عمدتاً توسط استدیو های زیرمجموعه شرکت سازنده کنسول طراحی و توسعه می یابند و یا توسط استدیو هایی که با این شرکت ها قرارداد های طولانی مدت دارند ساخته می شوند. سازندگان کنسول های بازی خانگی همواره بیشترین میزان از مانور تبلیغاتی و بازاریابی خود را نیز معطوف به معرفی و نمایش همین عناوین انحصاری می کنند. این عناوین معمولاً با بالاترین گرافیک بصری و با بهره گیری از ماکسیمم توان کنسول های مقصد خود طراحی می شوند تا هرچه بیشتر بتوانند نظر گیمرها را به خود و کنسول های مقصدشان جلب کنند.

سونی، یکه تاز بی چون و چرای عناوین انحصاری

اگرچه مایکروسافت به واسطه سیاست گذاری های غلط و برنامه ریزی های اشتباهش فاصله زیادی از  روز های اوج خود در نسل هفتم بازی های کامپیوتری (با کنسول محبوبش یعنی Xbox 360) گرفته و بازی های انحصاری‌اش نظیر فرنچایز های محبوب و قدیمی Halo و Gears of War  که به نحوی اصلی ترین نمادهای شرکت ایکس باکس محسوب می شدند نیز دیگر مثل قبل چنگی به دل گیمر ها نمی زنند ، و اگرچه نینتدو تصمیم دارد تنها بر مخاطبان خاص و عمدتاً آسیایی خودش تمرکز کند و از جریان اصلی صنعت گیم به دور باشد؛ اما سونی هنوز هم کم و بیش با همان کیفیت سابق در حال توسعه و ساخت بازی های فرست پارتی معروف و محبوب خودش می باشد. عناوین پر شماری که تقریباً تمام ژانر های محبوب صنعت گیم را پوشش میدهند. از اکشن ماجراجویی بگیر تا ژانر بقا، ریسینگ، عناوین پلتفرمر و خانوداگی، عناوین ورزشی، سبک هک اند اسلش، شوتینگ اول شخص، و غیره… . عناوینی که حالا بخش عظیمی از خاطرات شیرین گیمرها در سرتاسر جهان هستند و ابداً نمی توان روزی سونی و پلی اتسیشن را بدون آن ها تصور کرد.

در این مقاله قصد داریم به انتخاب و بررسی 10  آی‌پی انحصاری برتر تاریخ کمپانی بزرگ پلی استیشن بپردازیم. انتخابی که ابداً برای ما ساده نبود. خصوصاً در میان جایگاه های چهارم تا اول که الحق و الانصاف همگی آیپی  های بزرگ، با کیفیت و به یاد ماندنی‌ای محسوب می شدند و به سختی می شد یکی را بر دیگری ترجیح داد. پس با ما در این رده بندی چالش برانگیز همراه باشید!

10) فرنچایز  infamous

استدیوی محبوب ساکرپانچ که یکی از اصلی ترین استدیوهای زیر مجموعه Playstation Studios محسوب می گردد در سال 2009 اولین نسخه از این آی پی محبوب را برای کنسول نشل هفتمی سونی یعنی پلی استیشن 3 منتشر کرد. عنوانی در سبک اکشن سوم شخص و با متا اسکور بسیار خوب 85 از 100 که توانست نظر گیمر های زیادی را به خود جلب کند نسخه دوم این بازی در سال 2011 برای PS3 و با میانگین نمرات 83 از 100 منتشر شد و بار دیگر توانست موفقیت های عنوان قبل را تکرار کند. سونی با اعتماد به ساکرپانچ دست این استدیوی امریکایی را باز گذاشت تا با جاه طلبی های بی حد و مرز خود جهانی متفاوت را ابداع کند. پس از این، تنها دو نسخه اسپین‌آف از این بازی توسط ساکرپانچ تولید و انتشار یافت. یکی نسخه Second Son  که یک لانچ تایتل برای عرضه کنسول پلی استیشن 4 بود و دیگری یک بسته الحاقی بنام infamous: Firdt Light. اگرچه هدف از ساخت عناوین لانچ کنسول های مختلف، جذب گیمر ها به کنسول مورد نظر است و معمولاً این عناوین خط داستانی و مدت زمان مختصر تر نسبت به عناوین اصلی آن فرنچایز را دارا هستند، با این وجود اما SS و FL هردو بازی های سرگرم کننده ای بودند. فضای نیمه تخیلی و جهان-باز این دو عنوان این اجازه را به گیمر ها می داد تا بتوانند با تجربه قدرت های ماورایی شخصیت های اصلی بازی به تجربه جذابی از یک بازی اکشن ماجراجویی دسترسی پیدا کنند. بخشی زیادی از هواداران این فرنچایز هنوز هم منتظر معرفی و عرضه نسخه جدیدی از جهان inFAMOUS  برای کنسول PS5 هستند.

9) فرنچایز Gran Turismo

استدیوی بازی سازی Polyphony Digital  واقع در شهر توکیوی ژاپن در سال 1998  به عنوان یکی از زیر مجموعه های استدیوهای جهانی سونی، تأسیس و از آن زمان دست به انتشار بازی های مختلفی زد که مهمترین آنها هشت نسخه مختلف از سری بازی گرن توریسمو می باشد. اولین نسخه این بازی  در سال 1997  برای کنسول خاطره انگیز  پلی استیشن 1 منتشر و آخرین نسخه این بازی یعنی گرن توریسمو 7 در سال 2022  برای کنسول  پلی استیشن 5 منتشر و موفق به کسب میانگین نمرات قابل قبولِ 87 از 100 در وب سیات متاکریتیک شد. این فرنچایز به نحوی یکی از آی پی های ثابت و نمادین کمپانی سونی از زمان عرضه اولین کنسول این شرکت محسوب می شود که طبق آخرین اخبار رسمی منتشر شده از سوی سونی، توانسته به مجموع فروش بالای 90 میلیون نسخه‌ای برای تمام نسخه های خود برسد. این آمار خوب به تنهایی نشان از کیفیت بالای این عنوان شبیه ساز رانندگی  می باشد.  “کازانوری یامائوچی” به عنوان رئیس استدیوی پولی‌فونی یکی از کلیدی ترین افرادیست که در موفقیت چشمگیر این فرنجایز بزرگ نقش داشته است.

8) Ghost of Tsushima

تنها عرضه یک نسخه از این بازی کافی بود تا نام آن را در میان 10 آی‌پی بزرگ تاریخ پلی استیشن قرار بدهیم. گرافیک چشم نوازِ طراحی بصری طبیعت و فضاهای شهری، خلق اتمسفری خاص و به یاد ماندنی، گیم پلی روان و جذب کننده، خلق صحنه های فوق العاده ای از نبرد های سامورایی ها و داستان درگیر کننده تنها بخشی از موفقیت های این فرنچایز نو رسیده هستند. جهان اوپن ورد این بازی به خوبی عاشقان فیلم و سریال های ژاپنی را راضی نگه می دارد  و به لطف قدرت بالای ساکر پانچ در خلق صحنه های چشم نواز و با گرافیک بصری بالا،  گاهی میتوان ساعت ها به گشت و گذار در این دنیا پرداخت و از دیدن مناظر آن لذت برد. در یک کلام می توان گفت ساکرپانچ بالاخره رویای سامورایی شدن در جهان بازی های ویدیویی را برای عاشقان آن محقق ساخت.

7) فرنچایز KILLZONE  

استدیوی هلندی خوش نام گوریلا گیمز از سال 2005 جزوی از استدیوهای جهانی سونی نام گرفت و از زمان عرضه کنسول PS2 تا کنون عناوین موفق متعددی را برای خانواده کنسول های خانگی و همراه سونی عرضه کرده است . یکی از مهمترین انها سری بازی کیلزون در سبک شوتینگ اول شخص است که اولین نسخه آن در سال 2004 برای پلی استیشن 2 ، اسپین آف Liberation در سال 2006 برای کنسول همراه محبوب سونی یعنی PSP ، نسخه دوم آن در سال 2009  برای پلی استیشن 3 ، نسخه  Mercenary  در سال 2013  برای آخرین کنسول بازی همراه سونی یعنی PS VITA   و  در نهایت آخرین نسخه آن یعنی Shadow Fall در سال 2013 برای PS4  به عنوان یک بازی لانچ تایتل منشتر شد. موفق ترین نسخه این بازی، نسخه دوم آن است که با میانگین نمرات چشم گیر 91 از 100 توانست موفقیت بزرگی را برای سونی در ژانر شوتینگ اول شخص به دست آورد. اگرچه سال هاست خبری از نسخه جدید این فرنچایز محبوب نیست اما با توجه به خریداری شدن سری بازی پرفروش “ندای وظیفه” توسط کمپانی رقیب یعنی ماکروسافت، این احتمال وجود دارد که سونی به جهت آنکه از دور رقابت عقب نماند مجدداً بر روی این آی پی سرمایه گذاری کند.

6) Marvel’s Spider-Man

در جریان نمایشگاه   E3 2016  سونی تریلری از عنوانی جدید در جهان مرد عنکبوتی به نمایش گذاشت که تعجب و تحسین همگان را بر انگیخت. تحسین از آن جهت که گرافیک بصری به شدت بالا و گیم پلی درگیر کننده آن نوید یک بازی ابر قهرمانی شاهکار را میداد، و تعجب از آن جهت که در کمال ناباوری این بازی توسط استدیوی نزدیک سونی یعنی اینسامنیاک گیمز و به صورت انحصاری برای سونی توسعه یافته بود! گیمر های زیادی از جمله پی سی باز ها  و مایکروسافت فن ها درخواست انتشار این بازی را بر روی PC و کنسول های ایکس باکس  هم زمان با کنسول PS4 داشتند اما این امر ابداً ممکن نبود چرا که برخلاف بازی های ناامید کننده ای ک قبلا از جهان مرد عنکبوتی در صنعت گیم منتشر شده بود، عنوان جدید با سرمایه گذاری و مدیریت کامل سونی طراحی و توسعه یافته بود و یکی از انحصاری های جدید این کمپانی محسوب می‌ گردید! بر خلاف سه گانه محبوب آرکهامِ راک استدی، این بازی گیمر های کودک و تینیجر را هم در کنار گیمر های بزرگسال و حرفه ای تر  مورد هدف قرار داده بود به همین علت این بازی خیلی زود به محبوبیت و فروش بالایی در بازار برسد. در سال 2020 یک اسپین‌آف میان نسلی با نام Marvel’s Spiderman Miles Morals منتشر و در نهایت آخرین نسخه از این بازی یعنی Marvel’s SpiderMan 2  در سال 2022  برای کنسول پلی استیشن 5 و با میانگین  نمرات بسیار خوب 90 از  100 منتشر شد. مهمترین امتیاز این بازی در کنار گرافیک فنی و هنری بالا، سیستم نبرد چشم گیر و تار اندازی معرکه آن است که سبب میشود چرخ زنی در در  دنیای جهان-باز آن بسیار دلنیشن و هیجان انگیر شود.  با توجه به استقبال بالای گیمر ها از این عنوان بعید نیست که سونی به زودی از نسخه جدید آن رونمایی کنید.

5)  فرنچایز Crash Bandicoot

اگر چه این عنوان به طرز عجیبی  و طی سلسله ای از اتفاقات، هم اکنون تحت مالکیت کمپانی مایکروسافت قرار دارد(!!!) اما خلق آن توسط سونی و کمپانی بسیار محبوبش یعنی ناتی داگ صورت گرفت. اولین نسخه از این بازی در سال 1996 و در ژانر پلتفرمر توسط ناتی داگ برای کنسول پلی استیشن 1 عرضه گردید و توانست نظر مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند. اما محبوب ترین نسخه از این بازی قطعا نسخه Crash team Racing است که در سال 1999 منتشر شد و در میان گیمر های ایرانی و در کلوب های بازی سراسر ایران نیز خیلی زود محبوب و پر طرفدار شد. عنوانی که در سبک کارت ریسینگ بود و با داشتن استیج های متعدد و کارکترهای مختلف می توانست تا ساعت ها گیمر ها را به تجبره‌اش مشغول سازد . گیم بی نظیر دیگری که از این سری بازی خاطره انگیر در سالا 2000 منتشر شد عنوان Crash Bash بود که یک Party Video Game و متشکل از 28 مینی گیم مختلف بود و می توانست 4تا  گیمر را به شکل هم زمان ده ها ساعت سرگرم کند. پتانسیل های این بازی به حدی بالا بود که اگر همین امروز هم این بازی بر روی کنسول های نسل نهم ریمیک یا ریمستر گردد، به راحتی می تواند عنوانی بی رقیب در میان بازی های خانوادگی شود! البته سال های اوج این آی پی خیلی زود و پس از انتقال حق مالکیت آن بهشرکت  اکتیویژن به اتمام رسید و این عنوان دیگر هرگز نتوانست موفقیت های چشم گیر خود در دهه 90 میلادی را تکرار کند. روندی که بعید است توسط مالک فعلی آن یعنی مایکروسافت نیز تغییر چندانی کند.

4) فرنچایز  Horizon

ا

ایده دیوانه‌وار  ادغام جهانی پسا آخر الزمانی ،دنیای انسان های غار نشین و عصر حضور دایناسورها بر این کره خاکی به حدی هیجان انگیز بود که Horizon: Zero dawn  در همان نمایش اولیه اش نیز طرفداران بی شماری در سرتاسر جهان پیدا کرد! گوریلا گیمز برگ برنده جدیدی را برای کمپانی سونی در میانه‌های نسل هشتم بازی های کامپیوتری رو کرد و به خوبی از پتانسیل های جهان مرموز و سوال بر انگیزی که خلق کرده بود بهره برد. در حالی که محبوبیت بازی های RPG در صنعت گیم در حال افزایش بود سونی یک عنوان اکشن سوم شخص، ادونچر و آر پی ‌جی خوش ساخت را تدارک دید به طوری که شخصیت اصلی  دوست داشتنی آن یعنی Aloy   که دختری شیردل و ماجراجو با موهایی قرمز رنگ بود، خیلی زود تبدیل به یکی از عناصر نمادین کمپانی سونی شد. دختری که گیمرها را در سفری طولانی در جهت یافتن هویت واقعی مادرش با خود همراه می کرد. جدای از دنیای جهان-باز معرکه،  داستان و اتمسفر کم نظیر و گرافیک هنری و فنی بسیار بالا، گیم پلی این عنوان نیز خصوصاً در نبردهای با دایناسورهای الکترونیکی غول آسا، بسیار بسیار خوب طراحی شده بود! شاید بتوان گفت این عنوان همان چیزی بود که سونی لازم داشت تا ضربه نهایی را بر پیکره نیمه جان کنسول Xbox One بزند و خود را برنده بی چون چرای نبرد کنسول های نسل هشتم بازی های کامپیوتری کند. بعدها نیز نسخه بعدی این شاهکار تحت عنوان Horizon: Foriddren west به صورت میان نسلی برای کنسول های پلی ساتیشن 4 و 5 منتشر شد.

3) The Last of US

ا

اگر یک سونی فن قدیمی باشید، و یا اگر  دست کم یک گیمر کهنه مار باشید احتمالاً هیچ‌گاه لحظه نمایش گیم پلی بازی The Last of Us در جریان کنفرانس مطبوعاتی سونی در E3 2012 را فراموشننخواهید کرد. لحظه ای که سونی از یکی از بزرگ‌ترین ، پرطرفدارترین و موفق‌ترین عناوین تاریخ صنعت گیم پرده برداشت. عنوانی که در جهانی پسا آخر الزمانی که آلوده به نوعی ویروس خاص شده، وجه  جدیدی از توانایی های کمپانی کارکشته و خلاق ناتی داگ در امر بازی سازی را به نمایش می گذاشت. ناتی داگ برای اولین اقدام به ساخت عنوانی کرده بود که در رده سنی بزرگسالان منتشر می شد. دیگر خبری از بذله گویی های نیتن دریک و جهان سرخوش آنچارتد نبود. در عوض صدای بی روح مردی خشن با نام جوئل با همراهی دختری نوجوان به نام الی حکایت از جهانی سرد، تلخ، جدی و خطرآفرین داشت که آدم هایش حاضر بودند برای مقداری آنتی بیوتیک یا  حتی وعده ای غذا، یک دیگر را به راحتی از بین ببرند. جهانی که اگر در آن به قدر کافی زرنگ نباشی قطعا به بی رحمانه ترین شکل ممکن کشته خواهی شد!

ناتی داگ با ساخت فرنچایز جدید خود به کارگردانی نیل دراکمن و بروس استرلی توانست بار دریگر ثابت کند در جهان بازی های انحصاری کت تن چه کسی‌ست. نسخه اول این بازی میانگین نمرات خارق العاده 95 و نسخه دوم نیز  توانست میانگین نمرات کم نظیر 93 از 100 را کسب کند. اگرچه انتقاد هایی به داستان نسخه دوم بازی وارد است اما در مجموع این عنوان یکی از بی نقص ترین آی پی های تاریخ صنعت گیم  از حیث گیم پلی، گرافیک هنری و فنی، لول دیزاین، صداپیشگی و موسیقی، فضا سازی و اتمسفر و داستان سرایی و شخصیت پردازی محسوب می‌شود. عنوانی که بعید است مشابه آن به این زودی ها توسط کمپانی های دیگری عرضه شود.

2) God of War

در توصیف یکی از بزرگترین فرنچایز های صنعت بزرگ گیم همین بس که نه تنها خدای جنگ، که می تواند خدای صنعت گیم نیز باشد! سونی به لطف استدیوی بی مانند خود یعنی سانتامونیکا استودیو، توانست در طی سه نسل از بازی های ویدیوی  تعداد 5 نسخه اصلی و 3 نسخه فرعی از این عنوان باشکوه را منتشر و میلیون ها گیمر و طرفدار را به وجد بیاورد! بعید است بازیبازی دست کم یکی از نسخه های این فرنچایز محبوب را تجربه نکرده باشد. کریتوس یکی از اصلی ترین عناصر نمادین برند پلی استیشن محسوب می شود و سونی به لطف داشتن این عنوان در میان عناوین فرست پارتی خود، سالهاست که بر تخت پادشاهی بازی های سبک “هک اند اسلش” تکیه زده. شاید سخت باشد که سونی را بدون کریتوس تصور کرد، از اینرو احتمالاً باز هم شاهد انتشار نسخه ی جدیدی از این سری بازی در آینده ای نزدیک باشیم. البته سری بازی خدای جنگ طی سالیان مختلف دچار تغییرات و دگرگونی هایی نیز شده است که اصلی ترین آن در زمان عرضه نسخه 2018 رخ داد . جایی که کریتوس پس از قلع و قمع کردن تمام خدایان کوه اُلمپ، پا به جهان اساطیر اسکاندیناوی گذاشت. پیش از این زاویه دوربین بازی ایزومتریک بود اما در این نسخه و نسخه بعدی آن یعنی Ragnarok زاویه دوربین بازی سوم شخص شد و ما با وجوه دیگر  شخصیت کریتوس آشنا شدیم. خدایی که پیش از این تنها خشم و نقرت و انتقام را از او دیده بودیم و اینبار اورا خردمندتر می یافتیم. بنظر میاید کار کریتوس در جهان اساطیر اسکاندیناوی نیز به پایان رسیده و از الان زمزمه هایی مبنی بر حضور کریتوس در دنیای خدایان مصر شنیده میشود. با این تفاسیر باید منتظر بمانیم و ببینیم مدیران خوش فکر سانتامونیکا چه تصمیمی برای ادامه این فرنچایز بزرگ گرفته اند.

1) فرنچایز Uncharted

درست در میان جدال حساس و نفسگیر مایکرو سافت و سونی در نسل هفتم بازی های ویدویی، و درست زمانی که بنظر می رسید X360 نسخهPS3  را به طور کامل پیچیده، سونی به لطف کمپانی دُردانه اش یعنی ناتی داگ، توانست برگ برنده ای رو کند که این شرکت را از مهلکه ای که در آن گرفتار بود نجات دهد.

ناتی داگ از ایندیانا جونز صنعت گیم رونمایی کرد: نیتن دریک! کاراکتری بذله گو، با نمک، سرحال و البته به دنبال یافتن گنج! جهان بازی آنچارتد  جهانی بسیار سرخوش و تجربه عناوین آن برای گیمر ها دلپذیر بود. به لطف شخصیت پردازی مناسب و صدا پیشگی استادانه نولان نورث ، شخصیت نیتن دریک خیلی زود جای خود را در میان قلب میلیون ها گیمر پیدا کرد و تبدیل به یکی از اصلی ترین عناصر نمادین برند پلی استیشن شد به طوری که شاید سخت باشد بپذیریم قرار نیست نسخه جدیدی از این آی پی برای PS5 منتشر شود. ناتی داگ چهار نسخه اصلی  و دو نسخه فرغی  را از این عنوان منتشر کرد که می توان به راحتی آن ها را در زمره بهترین بازی های تاریخ صنعت گیم قرار داد. از نظر میانگین نمرات ثبت شده در وب سایت متاکریتیک، نسخه دوم این بازی با کسب نمره خارق العاده 96 از 100 موفق ترین نسخه این بازی محسوب میگ ردد که در سال 2009 برای کنسول  ps3  منتشر شد. اما آخرین نسخه از این بازی یعنی Ucharted 4 : A Thief’s End در سال 2016 برای PS4  منتشر شد که یکی از بهترین اتحصاری های تاریخ کمپانی بزرگ سونی محسوب می گردد. جهانِ نیمه باز، گرافیک چشم نواز و خارق العاده، گیم پلی معرکه، طراحی هنری بی‌نظیر، تنوع مراحل فوق العاده از محیط های سرد و برفی و کوهستانی تا جنگل های گرم و استوایی ماداگاسکار، شخصیت پردازی عالی و داستان پر کشش، صدا گذاری و صدا پیشگی های بی مثال و موسیقی درگیر کننده، تنها بخشی از ویژگی های منحصر به فرد این عنوان هستند. برخی از مراحل تعقیب و گریز این بازی به معنای واقعی کلمه در صنعت گیم نادر هستند و مشابه‌شان را نمی توان به این راحتی ها پیدا کرد.

این بود 10 عنوان انحصاری برند پلی استیشن به انتخاب اهورا مگ. جای عناوین بسیاری در این لیست خالی است، اما ناگزیر به انتخاب تنها 10 عنوان برتر بودیم. حال شما برایمان بگویید از نظر شما کدام عناوین بهترین آی پی های فرست پارتی شرکت سونی محسوب می شوند؟