اعتیاد بازی های ویدئویی چیست و چگونه تشخیص و درمان می شود؟

اعتیاد بازی های ویدئویی (اختلال بازی‌های اینترنتی) به عنوان یکی از عادت‌های منفی و متداول شناخته می‌شود که کنترل شما حول زندگی شخصی را برهم می‌زند و تاثیر منفی خود را روی ارتباطات شخصی، اجتماعی و مسئولیت‌های تحصیلی و شغلی می‌گذارد.

با افزایش تعداد بازیکنان و گسترش بازی‌های آنلاین، طیفی از بازیکنان دچار اعتیاد بازی های ویدئویی می‌شوند که علائم آن به شکل محسوس قابل تشخیص است و می‌توان با همت شخص، این نوع از اعتیاد را درمان کرد.

اعتیاد بازی های ویدئویی چیست؟

همانطور که گفته شد، اعتیاد بازی های ویدئویی، نوعی جدید از اختلالات موجود در جامعه و مخصوصا جامعه گیمرها است که در آن، شخص بیشتر وقت خود را صرف بازی‌های ویدئویی می‌کند و به گونه‌ای است که فرد تمایلی نسبت به چرخه زندگی معمولی خود نشان نمی‌دهد و نتیجه این امر روی زندگی شخصی، سلامت روان، ارتباطات و همچنین شغل، تاثیر منفی قابل توجهی می‌گذارد.

این وضعیت شامل بازی‌های اینترنتی یا سایر دستگاه‌های الکترونیکی می‌شود، اما اکثر افرادیکه بازی می‌کنند، بیشتر با شبکه اینترنت سر و کار دارند. چه اینترنت و بازی‌های ویدئویی، هر 2 مورد در بخش اعتیاد یا بیماری‌های روانی دسته‌بندی می‌شوند.

بسیاری از محققان، بازی‌های ویدئویی را به عنوان اعتیاد رفتاری و موردی شبیه به «اختلال قمار» یاد می‌کنند. قمار به اختلالی گفته می‌شود که شخص برای بردن پول در بازی عجله می‌کند و حتی در صورت باختن پول هم به پایان دادن بازی اکتفا نمی‌کند.

بیشتر بخوانید: گیمر باید چه نکاتی را برای تجربه بازی در نظر بگیرد؟

در این بین، بعضی از افراد بر این باور هستند که قرار دادن بازی‌های ویدئویی در زیر شاخه قمار اشتباه است؛ چون بازیکن در صورت باخت در بازی‌های ویدئویی، مال یا پول خود را از دست نمی‌دهد و صرفا تنها جایگاه او تنزل می‌یابد.

علاوه بر این، بردن در بازی‌های ویدئویی نیازمند مهارت‌های درک و شناخت و واکنش‌های سریع است که در مقابل قمار قرار می‌گیرد؛ چون بازیکن برای بردن در قمار تنها می‌تواند به شانس خود متکی باشد.

با گذر از بحث در مورد ارتباط اعتیاد بازی های ویدئویی و قمار، باید این نکته فوق العاده مهم را نیز در نظر بگیریم که هر فعالیتی که تاثیر منفی خود را روی زندگی روزانه بگذارد، تاثیر منفی خود را نیز روی روان، سلامت اجتماعی و فیزیکی می‌گذارد و مهم است تا در صورت پی بردن به این نوع از اعتیاد، به دنبال روشی برای درمان آن باشیم تا در آینده، بیش از حد در این گردآب گیر نیفتیم.

اعتیاد بازی های ویدئویی روی چه افرادی تاثیر می گذارد؟

بازی‌های ویدئویی می‌تواند روی افرادی مانند: کودکان، نوجوانان و افراد بزرگسال تاثیر بگذارد. مردم بر این باور هستند که مردان نسبت به زنان، از بدو تولد تمایل بیشتری به تجربه بازی‌های ویدئویی دارند.

اعتیاد بازی های ویدئویی تا چه حد عادی است؟

محققان برآورد کرده‌اند که اعتیاد بازی های ویدئویی روی 1.7 تا 10 درصد از جمعیت آمریکا تاثیر می‌گذارد. این طیف برآورد شده به این دلیل زیاد است؛ چون بسیاری از محققان در تشخیص حوزه «اختلال بازی‌های اینترنتی» مخالف هستند.

علائم و نشانه ها

نشانه‌ها و علائم اعتیاد بازی های ویدئویی شامل موارد زیر است:

• عملکرد ضعیف در مدرسه، شغل و مسئولیت‌های منزل که حاکی از تاثیر تجربه بازی‌های ویدئویی در مدت زمان زیاد است.
• علائم پس رفت روحی و روانی مانند: ناراحتی، اضطراب یا کج خلقی در صورت دور بودن شخص از بازی یا سخت بودن مراحل و گیم پلی بازی.
• نیاز شخص به گذراندن بیش از حد زمان برای بازی کردن و لذت بردن از بازی.
• عدم ادامه دادن یا شرکت کردن در فعالیت‌ها و روابط اجتماعی که این زمان برای بیشتر بازی کردن فدا می‌شود.
• کاهش یافتن کیفیت بهداشت شخصی به دلیل اختصاص دادن بخش قابلی توجهی از زمان به بازی کردن.
• بازی کردن در بازه زمانی طولانی به منظور فرار کردن از شرایط استرس زای کار، درس و یا مشکلات خانوادگی و عدم رویارویی با مشکلات.

اگر شما یا نزدیکانتان با چنین علائمی مواجه شده‌اید، این موضوعات را با آن‌ها در میان بگذارید و یا با متخصص صحبت کنید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه در دسترس شما قرار بگیرد.

چه عواملی موجب اعتیاد بازی های ویدئویی می شود؟

محققان همچنان در حال سنجش دلیل اصلی اعتیاد بازی های ویدئویی و عوامل اعتیادآور اینترنت و بازی‌های ویدویی هستند.

تاکنون، محققان بر این باور هستند که  فرایند بازی کردن و بردن می‌تواند موجب آزاد شدن دوپامین شود. «دوپامین» انتقال دهنده عصبی مغز است که نقش کلیدی را در چندین عملکرد بدن مانند: انگیزه و لذت بردن بازی می‌کند. دوپامین همان انتقال دهنده عصبی است که در سایر اختلالات مانند: قمار و اختلال سوء مصرف مشاهده می‌شود. تحقیق فعلی عصب شناسان نشان دهنده شباهت‌های مغز افرادی است که به بازی‌های ویدئویی و سوء مصرف اعتیاد دارند.

اعتیاد به بازی های ویدئویی چگونه تشخیص داده می شود؟

برای اینکه به اعتیاد بازی های ویدئویی تشخیص داده شوید، ارائه دهنده خدمات بهداشتی، به شما پیشنهاد می‌کند تا از روان شناس یا روان پزشک دیدن کنید تا بر اساس علائم، مشکل شما مشخص شود.

متخصصان سلامت روان از دستور DSM-5 برای تشخیص بیماری‌های روانی استفاده می‌کنند که شامل اطلاعاتی درباره اختلال بازی‌های اینترنتی می‌شود. در کل، برای اینکه اختلال بازی‌های ویدئویی تشخیص داده شود، الگوهای رفتاری بازی شما باید به حدی جدی باشد که به اختلال قابل توجهی در خانواده شخص، اجتماع، تحصیلات و کار منجر شود. این الگوها باید حداقل به مدت یکسال و به شکل مستمر در شخص باقی مانده باشند.

اعتیاد بازی های ویدئویی چگونه درمان می شود؟

گزینه اصلی برای درمان کردن افرادیکه به بازی‌های ویدئویی اعتیاد دارند، «روان درمانی» است. هدف روان درمانی یا «صحبت درمانی» این است که از طریق صحبت کردن و دریافت اطلاعات درباره وضعیت شخص، مشکلات، عواطف، افکار و رفتارها، مشکلات شما آشکار شود و به لطف روان پزشک حل شود.

همکاری شما با متخصصان حوزه سلامت روان مانند: روان شناسان و روان پزشکان می‌تواند همانند مبارز و پشتیبان شما باشد و شما و خانواده‌تان را در این زمینه آموزش دهد. در ادامه، به معرفی انواع خاصی از روان درمانی می‌پردازیم که می‌تواند برای شخصی که به بازی‌های ویدئویی اعتیاد دارد کاربردی باشد.

• روش درمانی شناختی رفتاری: روش درمانی شناختی رفتاری یکی از روش‌های ساختارمند و هدف‌گرا است که درمانگر یا روانشناس به شما کمک می‌کند تا به شکل دقیق‌تری به افکار و عواطف خود نگاه کنید. به لطف این روش خواهید فهمید که چگونه افکار شما روی کارهایتان تاثیر می‌گذارد.

شما می‌توانید افکار و حرکت‌های منفی خود را ترک کنید و یاد بگیرید تا الگوها و عادت‌های مثبت و سالم را در زندگی خود بکار بگیرید و خود را به آن تطبیق دهید.

• گروه درمانی: روش دیگری از روان درمانی است که در آن گروهی از افراد دور هم جمع می‌شوند و مشکلات خود را تحت نظر روان درمان گر یا روان شناس توصیف می‌کنند. گروه درمانی، روشی ارزشمند، انگیزشی و پشتیبانی معنوی برای افرادی است که به بازی‌های ویدئویی اعتیاد دارند. مخصوصا اگر این افراد به دلیل گرفتار شدن در تور اعتیاد به بازی‌های ویدئویی، ارتباط خود را با دوستان و جامعه از دست داده‌اند.
• مشاوره خانوادگی با همراه یا همسر: این نوع از درمان به شما کمک می‌کند تا افرادیکه بخشی از خانواده شما هستند، در مورد این اختلال آموزش ببینند و محیط با ثباتی حین برقراری تعامل بین شما و آن‌ها ایجاد شود.

بعضی از نشانه های افزایش اعتیاد

محققان همچنان در حال یادگیری درباره اعتیاد بازی‌های ویدئویی هستند و تاکنون، آن‌ها نشانه‌هایی را درباره افرادی یافته‌اند که خطر اعتیاد به بازی‌های ویدئویی در آن‌ها افزایش یافته است.

شاخص‌های ریسکی روان شناسی که به اختلال بازی‌ها مرتبط می‌شود شامل موارد زیر است:

• بی فکر و بی نظم بودن.
• کاهش کنترل و تسلط شخص بر نقش خود بر زندگی.
• اضطراب و کاهش اعتماد به نفس.

شاخص‌های ریسکی رفتاری که به اختلال بازی‌های ویدئویی مربوط می‌شود شامل موارد زیر است:

• خرج کردن بخش قابل توجهی از درآمد برای بازی‌های ویدئویی.
• افزایش بازه زمانی که شخص در آن به بازی‌های ویدئویی می‌پردازد.
• شرکت در جوامع علاقمندان بازی‌های ویدئویی.
• عضو شدن در اجتماعات گیمینگ.

آیا تمام افرادیکه بازی می کنند، باید نسبت به این اعتیاد نگران باشند؟

مطالعات نشان داده است که تاثیرات اعتیاد به بازی های رایانه ای تنها روی قشر محدودی از افراد تاثیر می گذارد.

اگر به تجربه بازی های ویدئویی علاقه دارید، باید از زمان های صرف شده نیز آگاه باشید. اگر در طول روز، بخشی از زمان خود را صرف بازی می کنید و یا در بعضی از موارد کارهای روزانه خود را فدای بازی می کنید، باید از این رفتار آگاه باشید؛ چون ممکن است در آینده زمینه ساز اعتیاد به بازی های ویدئویی باشد.

چه زمانی باید درباره اعتیاد به بازی های ویدئویی با دکتر صحبت کنم؟

اگر نگران وضعیت خود و دوستانتان هستید، درباره بازی‌های ویدئویی و اعتیاد به آن با متخصص روان شناس صحبت کنید. اگر به اعتیاد بازی های ویدئویی تشخیص داده شده‌اید، مهم است تا روش درمان مناسبی برای خود پیدا کنید و نسبت به آن پایبند باشید. به یاد داشته باشید که اگر شاخص‌های بالا را در خود مشاهده کردید، حتما نسبت به آن پیگیر باشید.

بیشتر بخوانید: نکات کاربردی برای حفظ سلامت گیمر که نباید از دست دهید